Than gáo dừa là sản phẩm được ưa chuộng trong các hoạt động nướng BBQ, sấy khô thực phẩm, lọc không khí và sản xuất than hoạt tính. Để tạo ra loại than có chất lượng cao, không khói, không nổ, quy trình sản xuất phải được kiểm soát chặt chẽ từ nguyên liệu đầu vào đến khâu đóng gói. Dưới đây là quy trình sản xuất than gáo dừa đạt tiêu chuẩn xuất khẩu mà nhiều cơ sở uy tín đang áp dụng.
1. Lựa chọn nguyên liệu đầu vào
Nguyên liệu chính là gáo dừa khô, già, không mốc và không lẫn tạp chất. Gáo dừa được thu gom từ các vùng có sản lượng dừa lớn như Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng. Đây là yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng than thành phẩm. Gáo dừa phải có độ ẩm dưới 12% để đảm bảo quá trình đốt yếm khí diễn ra ổn định và cho ra lượng carbon cao.
2. Sấy khô nguyên liệu
Trước khi đưa vào lò, gáo dừa cần được sấy để loại bỏ phần lớn độ ẩm. Tùy quy mô sản xuất, có thể phơi nắng tự nhiên từ 2 đến 3 ngày hoặc sấy bằng nhiệt ở 100 đến 120 độ C trong 6 đến 8 giờ. Giai đoạn này giúp gáo dừa cháy đều hơn, hạn chế sinh khói và nhựa khi vào lò đốt.
3. Đốt yếm khí (carbon hóa)
Đây là bước quan trọng nhất trong quy trình sản xuất than gáo dừa. Gáo dừa sau khi sấy khô được đưa vào lò đốt kín để carbon hóa trong môi trường yếm khí. Nhiệt độ trong lò được duy trì ở mức 400 đến 600 độ C trong khoảng 8 đến 24 giờ. Quá trình này giúp chuyển hóa thành phần hữu cơ trong gáo dừa thành than. Khi đạt đến mức carbon hóa tối ưu, lò sẽ được khóa kín và để nguội tự nhiên trong 24 giờ để than không bị cháy thành tro khi gặp oxy.
4. Làm nguội và sàng lọc
Sau khi nguội hoàn toàn, than được lấy ra khỏi lò để sàng lọc tạp chất, tro bụi và vụn than. Tiếp theo là bước phân loại kích thước để phù hợp với từng mục đích sử dụng, ví dụ than mảnh lớn cho BBQ và than nhỏ để sản xuất than hoạt tính. Than đạt chuẩn có màu đen bóng, cứng, nhẹ, khi gõ phát ra tiếng “ting ting” đặc trưng.
5. Tạo hình (đối với than ép hoặc than lục giác)
Với các sản phẩm than ép, than bột được nghiền mịn, trộn cùng tinh bột sắn làm chất kết dính tự nhiên rồi đưa vào máy ép thủy lực để tạo hình thanh lục giác hoặc viên trụ. Sau khi ép, than được sấy khô ở 80 đến 100 độ C trong 6 đến 8 giờ nhằm ổn định độ ẩm. Thành phẩm có độ cháy lâu từ 2 đến 3 giờ, không khói, không nổ và cho nhiệt lượng cao.
6. Kiểm tra chất lượng
Trước khi đóng gói, than được kiểm tra các chỉ số quan trọng như độ ẩm, độ tro, độ bền cơ học và hàm lượng carbon cố định. Than gáo dừa chất lượng cao cần đạt các tiêu chuẩn sau:
-
Độ ẩm ≤ 5%
-
Độ tro ≤ 3%
-
Hàm lượng carbon ≥ 80%
-
Không khói, không tia lửa, không mùi khét khi đốt
Những tiêu chí này giúp đảm bảo than cháy lâu, nhiệt lượng ổn định và thân thiện với môi trường.
7. Đóng gói và bảo quản
Than thành phẩm được đóng trong túi nilon, bao giấy Kraft hoặc thùng carton từ 5 đến 10 kg. Bao bì cần ghi rõ nguồn gốc, ngày sản xuất, loại than và hướng dẫn sử dụng. Sản phẩm nên được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng khí, tránh ẩm mốc để giữ chất lượng lâu dài.
